«حفاظت در برابر آتش سوزی ساختمان های مرتفع»
ساختمان های مرتفع دارای چالش های منحصر به فردی در رابطه با حفاظت در برابر آتش هستند، مانند: مدت زمان زیاد خروج ساکنین از ساختمان، فاصله طولانی تر طبقات بالایی آن ها تا زمین، نیاز به استفاده از استراتژی های خاص تخلیه، دسترسی سخت آتش نشانان، جهت حرکت دود و نحوه کنترل آتش. تعداد افراد ساکن در ساختمان های بلند در مقایسه با ساختمان های کم ارتفاع زیاد است و تنها روش تخلیه در صورت آتش سوزی راه پله است. بنابراین، حفاظت از ساختمان های مرتفع در مقابل آتش توجه زیادی را در سراسر جهان به خود جلب کرده است. همان گونه که شاهد حادثه مرگبار در ساختمان پلاسکوی تهران و یا ساختمان های دیگر بودیم. اندیشیدن به تمهیدات ایمنی و نیز کاربرد مصالح و مواد ضد حریق، عایق های مناسب آتش و حرارت، در این نوع ساختمان ها بسیار حائز اهمیت است.
در مورد ساختمان های مرتفع برای ایمنی ساختمان ها در برابر آتش سوزی باید موارد زیر را رعایت کرد:
1- قوانین ملی ساختمان برای الزامات ایمنی در برابر آتش سازه های مرتفع باید رعایت شود و حداقل یک بالابر باید به عنوان بالابر آتش نشانی همانطور که در آیین نامه تعریف شده طراحی و نصب شود.
2- حداقل یک پلکان باید به عنوان راه پله آتش نشانی که در مقررات ملی ساختمان تعریف شده است ارائه شود. مشروط بر اینکه هر دو طرف پلکان کاملاً در فضای باز خارجی باز نگه داشته شود، در غیر اینصورت قابل پذیرش نخواهد بود.
3- تامین آب: مخزن زیرزمینی به ظرفیت یک هزار لیتر و دو هزار لیتر برای ساختمان هایی که به ترتیب در محدوده شهرداری و خارج از محدوده شهرداری قرار دارند به طور ثابت در کلیه ساختمان های مرتفع تامین می شود. آب لازم در مخزن معمولی فقط باید از طریق سرریز مخزن آتش نشانی تامین شود نه آب آشامیدنی شهری.
4- در ساختمان های مرتفع، شیرهای آتش نشانی داخلی باید همانطور که در قوانین ملی ساختمان، یا طبق آیین نامه استاندارد جهانی در مورد “نصب شیرهای آتش نشانی داخلی در ساختمان های مرتفع” مقرر شده است، نصب شوند. طرح تفصیلی نحوه چیدمان خطوط لوله، بوستر پمپ ها و مخازن آب در سطوح مختلف به همراه نقشه ها و مقاطع ساختمان ها برای تصویب به مراجع ذیربط ارائه شود.
5- در مورد ساختمان های مرتفع، یک شیر آتش نشانی خارجی باید در محدوده محوطه ساختمان تهیه شود و باید به شبکه آب شهری با قطر کمتر از 4 اینچ متصل شود، علاوه بر این، همراه با پمپ تقویتی که در کنار منبع استاتیک در محل نگهداری می شود، یک شیر آتش نشانی نیز باید متصل شود.
6- در ساختمان های مرتفع باید مدارهای الکتریکی مجزا از هم برای نصب آسانسور، روشنایی معابر، راهروها و پله ها و سیستم شیر آتش نشانی داخلی فراهم شود.
7- کلیه الزامات مندرج در مقررات فوق باید به وضوح در نقشه هایی که به طور مقتضی توسط مالک و شخصی که نقشه ها را تهیه کرده است، مشخص شود. مقام صلاحیت دار می‌تواند به مالک دستور دهد تا نقشه‌های بیشتری را که ممکن است برای شفاف‌سازی اجرای مفاد مقررات فوق ضروری باشد، ارائه دهد.
8- هر ساختمانی که ارتفاع آن بیش از 25 متر باشد، باید دارای دیزل ژنراتور باشد که در صورت خرابی برق قابل استفاده باشد.
9- استاندارد مقررات ملی ساختمان در ارائه سیستم پلکانی و دزدگیر باید به طور کامل اتخاذ شود.
10- در تمام ساختمان های مرتفع باید کپسول آتش نشانی پودر خشک به میزان دو عدد در هر طبقه با ظرفیت 5 کیلوگرم وجود داشته باشد.
اهمیت اقدامات پیشگیرانه
بروز حوادث تلخ و ناگوار بسیار درسال های اخیر، همچون حادثه پلاسکو اهمیت پیشگیری از حادثه را قبل از وقوع را به خوبی نشان داد، در گزارش کوتاهی در مورد حادثه پلاسکو آمده است: این آتش‌سوزی و ریزش ساختمان صبح روز پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵ در مرکز تهران رخ داد. در پی وقوع این آتش‌سوزی، ساختمان پلاسکو به‌طور کامل فرو ریخت. ساختمان پلاسکو در حالی پس از 5/3 ساعت سوختن، فرو ریخت که تعداد زیادی مأمور آتش‌نشانی در حال مهار آتش‌سوزی، در بیرون و داخل ساختمان بودند و عده‌ای از آن‌ها زیر آوارِ ناشی از فرو ریختن ساختمان ماندند و کشته شدند. بنابر گزارش اورژانس تهران، آخرین آمار اعلامی از تعداد مصدومان این حادثه ۲۳۵ نفر بوده‌است. ۱۵ هزار میلیارد ریال خسارت مالی و سه هزار کارگر نیز بیکار شده‌اند و تنها نیمی از این کارگران بیمه بودند. آواربرداری ساختمان پلاسکو هشت روز طول کشید و ۱۷۰۰ کامیون نزدیک به ۲۰ هزار تن نخاله ساختمانی جابه‌جا کردند.
دلایلی که موجب وقوع این حادثه اعلام شد عبارت بودند از: عدم انطباق راه خروج با طراحی صحیح و برابر با اصول ایمنی در برابر آتش، عدم وجود سیستم بارنده خودکار (اسپرینکل) در ساختمان، مشکلات فنی لوله‌های قائم آتش‌نشانی و عدم تعمیر و نگهداری صحیح از آن‌ها در دوران بهره‌برداری، نبودن یک سیستم گرمایشی استاندارد. یکی از اصلی ترین دلایل تخریب ساختمان پلاسکو خرابی پیش رونده بود که به دلیل نوع سازه آن اتفاق می افتد. در این نوع خرابی با از دست رفتن یکی از اعضای سازه‌ای اصلی، سایر اعضاء قادر به تحمل بارهای اضافی نبوده و با خرابی پی‌درپی، درنهایت کل ساختمان آوار می‌شود. مشابه این نوع خرابی قبلاً در حادثه 11 سپتامبر 2001 برج‌های شماره یک و دو مجتمع تجارت جهانی نیویورک در آمریکا و آتش‌سوزی سال 2005 ساختمان 32 طبقه ویندزور در مادرید اسپانیا رخ داده است. لذا واضح است که طراحی و اجرای صحیح یک ساختمان و همچنین بکارگیری اقدامات پیشگیری درآن مانند طراحی مناسب، نصب صحیح تجهیزات، عایق های حرارتی و عایق های آتش چه اندازه حیاتی است.
بیشتر بخوانید:
تاثیر آتش و دمای بالا بر FRP ها
مقاومت مصالح و سازه های بتنی در برابر آتش
عوامل موثر بر عملکرد بتن در هنگام آتش سوزی
منبع:
theconstructor.org
گردآوری شده توسط سفیدبام کرمانیان
